Crna Gora je 18. decembra 2013. godine otvorila pregovore o članstvu u EU u poglavlju 23 – pravosuđe i temeljna prava. Devet godina kasnije, Crna Gora je tek „umjereno spremna“ za primjenu pravne tekovine EU i evropske standarde u oblasti pravosuđa. Prema posljednjem izvještaju Evropske komisije za 2021. godinu, u odnosu na prethodnu godinu Crna Gora nije ostvarila napredak u oblasti funkcionisanja pravosuđa. Implementacija ključnih reformi stagnira, što je velikim dijelom uzrokovano političkom krizom i nemogućnosti da se u Parlamentu obezbijedi potrebna većina za deblokadu ključnih pravosudnih institucija. Ovo za posljedicu ima domino efekat na ostale aspekte pravosuđa, uključujući i manjkavosti u naporima da se riješe neki od ključnih problema koji utiču na efikasnost pravosudnog sistema.

Ova studija bavi se upravo problemom efikasnosti pravosuđa, ali ne sa aspekta politike, već sa aspekta unaprjeđenja efikasnosti pravosudnog sistema kroz digitalizaciju i uvođenje inovativnih metoda u sprovođenju sudskih postupaka, a inspirisana je efektima koje je pandemija COVID-19 imala na funkcionisanje pravosudnih sistema širom svijeta. Tokom pandemije, pravosudni sistemi susreli su se sa dilemom da li ići ka potpunom zatvaranju sudova, što bi proizvelo nesagledive posljedice po sistem zaštite ljudskih prava, ili kroz inovativna rješenja poput suđenja na daljinu (on-line suđenja) obezbijediti efikasan pristup pravdi. Preovladalo je stanovište da je neophodno obezbijediti nesmetano sprovođenje sudskih postupaka putem on-line servisa, čime se izbjeglo izlaganje bilo kog učesnika u postupku riziku zaraze. Brojne države Evropske unije implementirale su ovakva rješenja u svojim nacionalnim pravnim sistemima, čime su se posljedice pandemije na funkcionisanje pravosuđa svele na najmanju moguću mjeru.

Studija je nastala kao rezultat kvalitativnog istraživanja u okviru projekta „Online suđenje – put ka efikasnom pravosuđu“ koji je CeMI implementirao uz finansijsku podršku Balkanskog fonda za demokratiju, projekta Njemačkog Maršalovog fonda u SAD-u i Agencije SAD-a za međunarodni razvoj (USAID). Projektom se želi doprinijeti stvaranju okruženja neophodnog za implementaciju suđenja na daljinu u Crnoj Gori, u cilju rješavanja dugogodišnjih problema efikasnosti pravosuđa, koji su dodatno pogoršani pandemijom virusa COVID-19.

Studija je namijenjena primarno pravnicima praktičarima i nosiocima pravosudnih funkcija, ali korist od nje može imati i šira javnost, imajući u vidu da su upravo građani učesnici u sudskim postupcima. U studiji je predstavljen koncept suđenja na daljinu i prednosti i nedostaci ovog mehanizma. Predstavljeni su najvažniji međunarodni standardi pravičnog suđenja u kontekstu suđenja na daljinu, i praksa Evropskog suda za ljudska prava u Strazburu. Studija pruža i komparativni pregled stanja u pravosuđu u zemljama Evropske unije u doba pandemije i način na koji su suđenja na daljinu implementirana, kao i efekte suđenja na daljinu u ovim državama. U studiji su opisani i napori pravosuđa u Crnoj Gori usmjereni ka unaprjeđenju digitalizacije pravosudnog sistema. Na kraju studije navedeni su zaključci i preporuke do kojih je CeMI došao sprovođenjem ovog istraživanja.

Krajnji cilj ove studije je da se donosiocima odluka predloži set preporuka za izmjene pravnog okvira, kao preporuka usmjerenih ka ostvarivanju drugih preduslova  neophodnih za implementaciju sistema on-line suđenja u Crnoj Gori. Ovom studijom, CeMI nastoji da predstavnicima pravosudnih institucija i široj javnosti predstavi benefite suđenja na daljinu kao jednog od elemenata digitalizacije pravosuđa, istovremeno ih upoznajući sa potencijalnim problemima koji bi mogli predstavljati prepreke u sprovođenju jednog novog i inovativnog sistema sprovođenja sudskih postupaka u Crnoj Gori.