Centar za monitoring i istraživanje CeMI u saradnji sa Juventasom i Kvir Crnogorskom LGBTQ asocijacijom realizuje projekat “Jednak pristup pravdi u krivičnom pravosudnom sistemu Crne Gore” uz podršku Open Society Instituta iz Budimpešte.
U izvještaju EU o napretku Crne Gore u procesu EU integracija navodi se da je ostvaren ograničen napredak u stepenu poštovanja ljudskih prava i osnovnih sloboda. Postoji jaz između pravnog okvira i sprovođenja standarda za poštovanje ljudskih prava u praksi agencije za sprovođenje zakona i u sudskoj praksi. Ove okolnosti imaju najveći uticaj na pojedine ugrožene kategorije stanovništva koje su spriječene da ostvare puni pristup osnovnim ljudskim pravima. Evropska komisija je utvrdila da su ugrožene kategorije najviše pogođene nedostatakom u području zaštite i jačanja ljudskih prava. Prema dostupnim podacima, ugrožene kategorije se suočavaju sa različitim vrstama problema u krivičnom pravosudnom sistemu – od nejednakog pristupa pravdi do nemogućnosti za njihovo adekvatno liječenje u zatvorima i drugim kaznenim ustanovama. Nevidljivost ranjivih grupa je glavni razlog za njihov ugroženi položaj u pravosudnom sistemu Crne Gore koji se ogleda kroz ograničavanje njihovih prava i uspostavljanje prakse koja krši temeljna načela pravde uzrokujući diskriminaciju po osnovu društvenog statusa pred domaćim pravosuđem (direktna diskriminacija) ili jednak tretman u različitim okolnostima, na temelju određenog statusa pojedinca (indirektna diskriminacija). Dakle, u ovim slučajevima postoji mogućnost za kršenje osnovnih načela krivičnog postupka i međunarodnih standarda za pravično suđenje kojim se garantuje jednakost prava strana u sporu.
Projekat je usmjeren na dva aspekta, djelimično identifikovana u prethodnim studijama, ili na temelju ranijeg iskustva u pružanju usluga od strane projektnih partnera ranjivim grupama:
1. Povredu ljudskih prava i diskriminaciju osoba s intelektualnim i psihosocijalnim teškoćama i osobama korisnicima psihoaktivnih supstanci, u okviru krivičnog pravosudnog sistema Crne Gore;
2. Praksu neadekvatnog liječenja i diskriminacije osoba s intelektualnim i psihosocijalnim teškoćama i LGBTQ populacije u zatvorenim ustanovama.
Ciljne grupe projekta u okviru pravosudnih institucija i drugih sličnih zatvorenih institucija su:
1. Osobe s intelektualnim i psihosocijalnim teškoćama
2. Korisnici psihoaktivnih supstanci
3. LGBTQ populacija
Opšti cilj projekta je doprinos povećanju stepena poštovanja ljudskih prava u Crnoj Gori. Specifični cilj projekta je doprinos smanjenju stepena kršenja ljudskih prava i diskriminacije ranjivih grupa u Crnoj Gori, kroz prikupljanje podataka i dokaza na temelju slučajeva iz sudske prakse.
Očekivani rezultati podrazumijevaju prvenstveno procjenu kršenja ljudskih prava i diskriminacije osoba s intelektualnim i psihosocijalnim teškoćama i korisnika psihoaktivnih supstanci unutar krivičnog pravosudnog sistema Crne Gore, zatim procjenu praksi neadekvatnog liječenja i diskriminacije osoba s intelektualnim i psihosocijalnim teškoćama i LGBTQ populacije u drugim zatvorenim ustanovama i na kraju preporuke nacionalnim vlastima za poboljšanje pravde u krivičnom pravosudnom sistemu koje će biti zagovarane i sprovedene.