Fenomen zloupotrebe državnih resursa u svrhe predizborne kampanje manifestovao se u gotovo svim izbornim procesima od uvođenja višepartijskog sistema u Crnoj Gori. Nedostatak kvalitetne metodološke platforme za praćenje izbornih zloupotreba značajno je odredio mogućnost uticaja na sprječavanje ili suzbijanje ovog fenomena tokom dužeg vremenskog perioda. Metodologija koju su Transparancy Russia i Open Society Justice Initiative primijenili tokom izbornog procesa u Rusiji poslužila je kao osnova za novu metodološku platformu za praćenje koju je CeMI prvi put primijenio tokom predizborne kampanje za prijevremene parlamentarne izbore 2009. godine. Praćenje zloupotrebe državnih resursa bilo je obeshrabrujuće od samog početka. Opseg prisustva zloupotrebe državnih resursa rezultirao je smanjenjem povjerenja javnosti i doveo do krize legitimiteta izbornih rezultata u 2012, 2013 i 2016. godini, dovodeći u opasnost konkurentnost i transparentnost izbora.
Od tada, prepoznajući važnost i sveobuhvatnost ovog problema i njegov negativan uticaj na demokratsko okruženje, naša organizacija je uložila značajne organizacione napore zalažući se za usvajanje posebnog zakona koji bi regulisao ZDR u izbornim procesima. Iako su kreatori politike odlučili primijeniti drugačiji pristup i regulirati ZDR kroz postojeću uredbu o finansiranju političkih subjekata i izbornih kampanja (2015), činjenica da je ZDR prvi put sveobuhvatno uređena u Crnoj Gori je obećavala. Stvoren je prozor mogućnosti da zakonski okvir konačno omogući razdvajanje države i vladajućih političkih partija. Nažalost, praksa i manifestovani oblici ZDR-a u nedavnim izbornim procesima izazivaju ozbiljnu zabrinutost zbog uporišta koje ovaj fenomen ima u Crnoj Gori.
Međutim, gotovo 12 godina kasnije, i unatoč značajnim zakonodavnim poboljšanjima, donosimo slične zaključke o stanju ZDR-a u Crnoj Gori. To je pokazatelj da u međuvremenu nije postojala ni istinska politička volja, ni dovoljna institucionalna spremnost da se spriječi ili iskorijeni fenomen ZDR-a koji i dalje ugrožava legitimitet i demokratičnost izbornih procesa. Izborne procese od 2009. godine obilježila je široka upotreba državnih resursa od strane bivše vladajuće većinske stranke (DPS-a) i njenih podređenih koalicionih partnera. Iako su očekivanja nakon demokratske promjene vlasti 2020. godine bila velika, trenutna vladajuća većina i stav nove Vlade prema korištenju državnih resursa u svrhe predizborne
kampanje, nažalost su nepromijenjeni. Pravni okvir i napori nadležnih državnih organa da spriječe pojavu ZDR-a ostali su ograničeni. U tom kontekstu, ova studija želi predstaviti rezultat praćenja zloupotrebe državnih resursa tokom posljednjih parlamentarnih izbora (2020) i lokalnih izbora u Nikšiću i Herceg Novom (2021). Aktivnosti praćenja sprovedene su u sklopu projekta ECAC - Podrška donosiocima odluka u implementaciji antikorupcijskih standarda, koji CeMI sprovodi u saradnji s Međunarodnom fondacijom za izborne sisteme (IFES) i CEELI Institutom. Studija je podijeljena u tri poglavlja.
• Poglavlje I daje kratki opis državnih resursa i ZDR-a, kao i njegove oblike.
• Poglavlje II sadrži informacije o najvažnijim međunarodnim dokumentima koji regulišu područje ZDR-a, kao i pregled pravnog okvira koji reguliše zloupotrebu državnih resursa u Crnoj Gori.
• Poglavlje III sadrži informacije o metodologiji za praćenje ZDR-a tokom izbora i detaljne informacije o nalazima CeMI-ja. Na kraju su predstavljeni zaključci i preporuke.