Centar za monitoring i istraživanje (CeMI) izražava snažan protest protiv mišljenja Agencije za zaštitu ličnih podataka i slobodan pristup informacijama (AZLP) da, suprotno svim pozitivnopravnim propisima u Crnoj Gori, ovlašćenim i akreditovanim posmatračima ne treba omogućiti uvid u potpise podrške izbornim listama za predstojeće parlamentarne izbore.
Naime, juče je u prostorijama stare zgrade vlade održan sastanak kom su prisustvovali članovi DIK-a, AZLP-a, NVO-a i ODIHR-a, povodom zahtjeva nevladinih organizacija akreditovanih za posmatranje izbora da izvrše uvid u potpise podrške izbornim listama.
AZLP je ostao pri mišljenju koje su dali tokom predsjedničkih izbora, da ovlašćeni posmatrači nemaju pravo uvida u potpise podrške izbornim listama za predstojeće parlamentarne izbore.
Sa istom situacijom smo se suočili i tokom predsjedničkih izbora, i ovu praksu su javno osudile sve međunarodne posmatračke misije. Nije zgoreg podsjetiti i na sve sporne situacije koje su uslijedile u vezi sa nezakonitim načinima pribavljanja potpisa podrške.
Ističemo da je ovaj, do sada pristup DIK-a i AZLP-a, bacio negativno svjetlo na transparentnost i integritet izbora, te očekujemo da će i preuzeti odgovornost za sve nastupajuće posljedice, kako na nacionalnom, tako i na međunarodnom planu.
Građani imaju pravo na punu transparentnost, posebno imajući u vidu opšti politički kontekst, kao i pravo na punu i tačnu informaciju u vezi svih segmenata izbornog procesa. Ironija je da im to pravo ograničava upravo Agencija za zaštitu ličnih podataka i slobodan pristup informacijama.
CeMI će preduzeti sve dalje pravne korake kako bi zaštiti pravo javnosti da zna, kao i puni integritet i transparentnost predstojećih izbora.
Stoga, pozivamo sve građane da nam blagovremeno prijave sve sumnje u moguću zloupotrebu njihovih ličnih podataka i potpisa, kako bi blagovremeno i reagovali.
Pravno pojašnjenje
Uvid u predmetnu dokumentaciju tražili smo u skladu sa odredbama Zakona o izboru odbornika i poslanika Crne Gore, Zakona o zaštiti podataka o ličnosti, kao i međunarodnim dokumentima i potvrđenim konvencijama Ujedinjenih nacija, Savjeta Evrope i Organizacije za evropsku bezbjednost i saradnju (OEBS).
Preciznije, u članu 111a. Zakona o izboru odbornika i poslanika Crne Gore navedeno je da ovlašćeni predstavnici domaćih nevladinih organizacija, registrovanih za praćenje ostvarivanja političkih sloboda i prava, mogu pratiti tok izbora i rad organa za sprovođenje izbora. Dodatno, član 11v precizira da period posmatranja teče od dana raspisivanja izbora i završava se zaključno sa objavljivanjem konačnih rezultata izbora, dok član 111đ precizno propisuje da su organi za sprovođenje izbora dužni da stranom i domaćem posmatraču omoguće praćenje toka izbora i rada organa za sprovođenje izbora.
U okviru navedenih članova nisu navedena ograničenja u odnosu na pojedinačne aspekte izbornog procesa.
U odnosu na propise Zakona o zaštiti podataka o ličnosti, član 13, stav 6 propisuje da kada se obrada ličnih podataka vrši u okviru zakonite djelatnosti nevladine organizacije, odnosno udruženja ili druge neprofitne organizacije sa političkim, filozofskim, vjerskim ili sindikalnim ciljevima, ako se ti podaci odnose samo na članove te organizacije ili lica koja imaju stalan kontakt sa njom u vezi sa svrhom njene djelatnosti i ako se ti podaci ne objavljuju bez saglasnosti tih lica, posebne kategorije ličnih podataka mogu se obrađivati.
Konsekventno, član 17 dalje navodi da ukoliko su ispunjeni uslovi iz čl. 10 i 13 ovog zakona, a imajući u vidu svrhu provjere od strane ovlašćene organizacije za monitoring izbora, rukovalac zbirke ličnih podataka mora trećoj strani, odnosno korisniku ličnih podataka, na njegov zahtjev, dati lične podatke koji su mu potrebni.
Međutim, i pored jasne pravne argumentacije, kao i međunarodne prakse, prema mišljenju AZLP-a, koje proizilazi iz krajnje restriktivnog tumačenja Zakona o zaštiti podataka o ličnosti, nije nam dozvoljeno da izvršimo uvid u predmetna dokumenta, čime su nam direktno osporena zakonom i međunarodnim konvencijama garantovana prava u procesu građanskog nagledanja svih segmenata izbornog ciklusa.