Izborni dan protekao je u mirnoj atmosferi, karakter i obim nepravilnosti nijesu ugrozili regularnost ukupnog izbornog procesa, a svi akteri izbornog procesa su prihvatili izborne rezultate što čini ove izbore jedinstvenim u crnogorskoj istoriji, saopšteno je iz Centra za monitoring i istraživanje (CeMI), na pres konferenciji povodom predstavljanja Izvještaja o preliminarnim zaključcima i nalazima „Građansko nadgledanje izbora Parlamentarni i lokalni izbori Crna Gora 2020“.

Predsjednik Upravnog odbora CeMI-ja, Zlatko Vujović, kazao je da je izborni proces obilježen nesnalaženjem Državne izborne komisije, brojnim nepravilnostima u radu biračkih odbora, te snažnom funkcionerskom kampanjom koja je učinila nevidljivom granicu između države i vladajućih partija.

„Obim i karakter nepravilnosti nijesu ugrozili regularnost ukupnog izbornog procesa, te izborni rezultat vjerno odražava iskazanu izbornu volju građana“, rekao je Vujović.

Istakao je da su period neposredno nakon održanih izbora obilježili slučajevi nasilja na pripadnicima nacionalnih manjina i neistomišljenika od strane podržavaoca nove vladajuće većine.

„Nekoliko objekata partija koalicije koja je izgubila većinu nakon održanih izbora je demolirano, kao i oštećeno vozilo javnog servisa RTCG koje je izvještavalo sa skupa proslave partija koje su osvojile većinu“, kazao je Vujović.

On je najoštrije osudio nasilje koje se dešavalo prethodnih dana, iskazujući svoju zabrinutost, jer su predmet tog nasilja bili pripadnici nacionalnih manjina i politički neistomišljenici.

„Poštujemo i podržavamo reakcije dosadašnjih opozicionih partija, partija nove većine, koje su pozvale svoje pristalice da ne slave više javno, podržavamo to što je reakcija gospodina Dritana Abazovića bila da posjeti Pljevlja i osudi taj napad, ali mislim da treba dodatna odgovornost lidera vladajuće većine i da argumentacija da su to sve provokacije druge političke partije, teško da drži vodu, posebno što su svi ti incidenti urađeni prilično javno“, istakao je Vujović, ocijenjujući da reakcija državnih organa mora da bude žustrija.

On je, govoreći o Izvještaju, kazao da su izbori održani u izmijenjenom zakonskom okviru, navodeći da i pored izmjena nijesu ispoštovane sve preporuke Venecijanske komisije, OSCE ODIHR misija i domaćih posmatračkih organizacija.

„Sveobuhvatna i inkluzivna izborna reforma je izostala zbog nepostojanja političke podrške koja bi bila potvrđena neophodnom 2/3 većinom u parlamentu. Zakonski okvir sadrži nelogičnosti, nedosljednosti i kontradiktornosti usljed čestog amandmanskog djelovanja.Izborni sistem stavlja u neravnopravan položaj pripadnike Roma, koji nemaju ravnopravan status sa pripadnicima manjinske zajednice koja u sličnom procentu učestvuje u ukupnoj populaciji“, naveo je Vujović.

On je ukazao da sistem diferencijalnih zakonskih cenzusa, kojim se manjinama daje privilegovan položaj, sadrži nelogičnosti, koje mogu dovesti do efekta koji je u nesaglasju sa konceptom pozitivne diskriminacije manjinskih naroda.

Programski direktor CeMI-ja Ivan Vukčević, rekao je da su u radu DIK-a u posljednjoj fazi izbornog procesa učestvovali svi članovi stalnog sastava, a osim toga su, kako je pojasnio, i sve izborne liste imenovale opunomoćene predstavnike što je osnažilo legitimet u donošenju odluka ovog tijela.

„U posljednoj fazi izbornog procesa (od 26. avgusta do dana izbora) Državna izborna komisija je donijela dva mišljenja u vezi sa sprovođenjem glasanja putem pisma. Na ovaj način su data detaljnije uputstva za glasanje putem pisma, ali i dalje nije bilo jasno šta se dešava u slučaju da članovi biračkog odbora ne stignu da sprovedu glasanje za lica koja imaju prebivalište u određenoj opštini, ali se ne nalaze na njenoj teritoriji. Na ovaj rizik, CeMI je ukazao i svojim saopštenjem u toku izbornog dana“, kazao je Vukčević.

Posmatrači CeMI-ja su, kako je rekao, utvrdili da je obuka članova biračkih odbora bila neujednačena.

„Naime, nijesu obezbjeđeni mehanizmi da se utvrdi da su svi članovi biračkih odbora prisustvovali online obukama preko televizije ili preuzeli video sadržaj sa sajta Državne izborne komisije. Takođe, mnogi članovi biračkog odbora su tražili da dobiju štampani materijal nakon obuke, a neki predsjednici opštinskih izbornih komisija su iskazali inicijativu i da sprovedu dodatni trening za članove biračkih odbora“, naveo je Vukčević.

Državna izborna komisija, kako je kazao, nije održavala sjednice na izborni dan zato što u toku izbornog dana nijesu podnošeni prigovori protiv opštinskih izbornih komisija.

„Državna izborna komisija je utvrdila i objavila preliminarne rezultate izbora u skladu sa zakonskim rokom. Rezultati su utvrđeni bez glasanja članova Komisije, kao što je to bio slučaj i u prethodnom izbornim izbornim procesima“, naveo je Vukčević.

On je kazao da su izborni dan obilježile brojne nepravilnosti koje su se u sličnoj formi pojavljivale na relativno velikom broju biračkih mjesta, navodeći da su najčešće bile: nepoštovanje obaveze skidanje maske pri identifikaciji, povreda tajnosti glasanja i nepoštovanje Tehničkih preporuka Državne izborne komisije i mjera Nacionalnog koordinacionog tijela.

„Nepravilnosti su u najvećem broju slučajeva bile rezultat neobučenosti biračkih odbora i nijesu uticale na regularnost izbora“, rekao je Vukčević.

Analitičarka medija u CeMI-ju, Milica Zrnović, kazala je da su se, u odnosu na tradicionale, kao i online medije, poštovala pravila medijskog oglašavavanja političkih partija tokom predizborne ćutnje, kao i da nije bilo političkih sadržaja u kojima su se isticali simboli i slogani političkih partija.

„Međutim, u odnosu na poštovanje istih pravila od strane političkih partija na društvenim mrežama, uočena je povećana aktivnosti političkih subjekata tokom subote, 29. avgusta 2020.Naime, političke partije su objavile ukupno 98 sadržaja od kojih se dominatno istuču opozicione partije i to DCG (25), Prava CG (12), DF (10), SDP (14), SNP (7), URA (7), BS (5), DNP (4), HRS (4), DEMOS (3), RP (2), DPS (1), LP (1), PZP (1), Albanska Lista (1)“, kazala je Zrnović.

U periodu predizborne ćutnje, kako je navela, političke partije su na Facebooku ostvarile ukupno 84 hiljade interakcija i 444 hiljade pregleda sadržaja.

„Bitno je naglasititi da su tri najaktivnije partije tog dana (DCG, Prava CG i DF) same ostvarile 71 hiljadu interakcija, odnosno 85 odsto od ukupnog broja interakcija“, navela je Zrnović.

Projekat „Građansko nadgledanje parlamentarnih i lokalnih izbora u Crnoj Gori 2020“ finansijski je podržan od strane Britanske ambasade Podgorica, Ministarstva vanjskih poslova Kraljevine Holandije i Ambasade Kraljevine Norveške u Beogradu.